İran vatandaşları ikamet izni başvurusu yapmaları durumunda Türkiye’ de 90 günden fazla kalmalarına olanak tanıyacaktır. Düzenlenen bu izin belgesi yabancıya ülkemizde belirli bir süreliğine ve belirli bir yerde yaşama hakkı sağlayacaktır.
Türkiye’nin uyguladığı vize politikası gereğince İran vatandaşları ülkemize vizesiz giriş yapabilmektedirler. İran vatandaşlarına tanınan vize muafiyeti 90 gündür. Bu vize muafiyeti süresince İran vatandaşı her hangi bir vizeye ve harca tabi değildir. Ancak 90 günden daha fazla Türkiye’de kalmak isteyen İran vatandaşının vize muafiyet süresi bitmeden ikamet izni başvurusu yapması gerekmektedir. İkamet izni başvurusu Göç İdaresi Müdürlüğü’nün internet sitesinden e-ikamet sayfasından başlatılacaktır.
Goc Gov Tr sistemi üzerinden ilk başvuru, uzatma başvurusu ve geçiş başvurusu için ayrı bölümler bulunmaktadır. İran vatandaşı şartlarının uyduğu ikamet izin türlerinden biri için e-ikamet sisteminden online başvuruda bulunmalıdır.
Türkiye’de genellikte başvuruda bulunulan ikamet izinleri şöyledir;
- Kısa süreli oturum izni
- Aile oturum izni
- Öğrenci oturum izni
- Uzun süreli oturum izni
- İnsani oturum izni
- İnsan ticareti mağduru oturum izni
Yasal bir oturum izni olan İRAN vatandaşları Türkiye’ye vize almadan giriş yapılabilir.
Çalışma izni veya çalışma izni muafiyet belgesi bulunan İRAN vatandaşının ayrıca başka bir ikamet izni almasına gerek yoktur.
İran Vatandaşı İkamet İzni Nasıl Alınır?
Oturum iznine başvuruda bulunmak isteyen İran vatandaşları Türkiye’nin kendilerine tanıdıkları 90 günlük vize muafiyet süresi dolmadan ikamet iznine başvurmalıdırlar. Vize muafiyet süresi dolmadan oturum izni başvurusunda bulunmayan İran Vatandaşı vize ihlali yapmış olur ve hakkında cezai yaptırım uygulanır. Bu kişiler kolluk kuvvetleri tarafından yakalandıkların da Türkiye’ye giriş yasağı alınabilmektedir.
Bu sebeplerden İranlı yabancı 90 günlük muafiyet süresi içinde Göç İdaresi’ne önce online randevu daha sonra şahsi evrak teslimi ile başvuru da bulunmalıdır.
Kısa Dönem İkamet İzni
Maksimum bir yıl süre için verilen ikamet izni türüdür. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda öngörülen şartları sağlayan İran vatandaşları kısa dönem oturum izni başvurusunda bulunabilirler. İran vatandaşlarının genelde şartlarının uyduğu ve başvuru olarak tercih ettiği ikamet izin tercihleri aşağıda ki gibidir;
- Türkiye’de ticari bağlantı kurmak amacıyla ikamet izni
- Türkiye’ye bilimsel araştırma yapmak amacıyla gelerek izin isteyen yabancılar
- Gayrimenkul satın alarak başvuru yapmak isteyen İran vatandaşları
- Turizm sebebi ile gelip ve ikamet etmek isteyenler.
Kısa dönem ikamet izinlerinde bu şartlardan hariç istenen bilgi ve belgeler de bulunmaktadır.
Uzun Dönem İkamet İzni
Bu ikamet izin türünden başvuruda bulunacak olan İran vatandaşının Türkiye’de yasal bir ikamet izni ile en az 8 yıl kalmış olması zorunludur. Bu kesintisiz sekiz yıllık süre hesaplanırken İranlı yabancının öğrencilik dönemindeki ikamet izninin yarısı ve diğer ikamet izinlerinin tamamı süre sayımına katılmaktadır. Ancak ikincil koruma statüsü ile Türkiye’ye giriş yapan İranlı yabancının uzun dönem ikamet iznine başvuru hakkı bulunmamaktadır.
Aile İkamet İzni
Bu ikamet iznine başvuru yapmak isteyen İranlı yabancının yasal bir ikamet izni ile Türkiye’de kalıyor olması gereklidir. Yani herhangi bir ikamet izni ile kalan yabancı aile ikamet iznine geçiş başvurusunda bulunabilir. İran vatandaşı aile ikamet izni ile yabancı eşine, reşit olmayan çocuğuna ve insani bakıma muhtaç olan çocuğuna kalma izni alabilmektedir.
Öğrenci İkamet İzni
Türkiye de herhangi bir üniversiteye ön lisans, lisans, lisansüstü, doktora eğitimi için gelen İran vatandaşlarının öğrenci oturum izni başvurusunda bulunma hakkı vardır. Öğrenci ikamet izinleri öğrenim süresini kapsamak zorundadır. Eğitimi biten İran vatandaşı kalmaya devam etmek istiyorsa başka bir izin türünü geçiş yapmalıdır. Öğrenci ikamet izinleri yabancının eşine ve çocuğuna da kalma hakkı tanımaktadır.
İran Vatandaşına Yabancı Sigortası Zorunluluğu
Türkiye’de kalmak isteyen İran vatandaşları ikamet izni başvurusu yapması halinde yabancı sağlık sigortası yaptırması zorundadır. Yaptırılan sağlık sigortası talep edilen ikamet izni süresini kapsamalıdır. Hali hazırda sigortası bulunan yabancı kişinin başvuru için ayrıca sigorta yaptırmasına gerek yoktur. Göç idaresi tarafından geçerli sayılacak sigorta çeşitleri şöyledir;
- İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında Türkiye’de sağlık hizmetlerinden faydalanabileceğine dair sosyal güvenlik biriminden alınan belge
- Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınmış provizyon belgesi yeterli olacaktır. Ancak aile ikamet izinlerinde bu sigorta hem destekleyiciyi hem de ailenin diğer fertlerini de kapsamalıdır.
- Sosyal Güvenlik Kurumu’na genel sağlık sigortalısı olmak için yapılan başvuruya dair imzalı belge
- Özel sağlık sigortası
İkamet İzni Harç Bedeli
Türkiye ikamet izni harç bedeli 492 sayılı Harçlar kanununa göre tahsil etmektedir. Yabancı Vatandaşları bu harç kanununa göre ödeme yapmaktadırlar. İkamet izni harçları göç idaresine online olabileceği gibi yetki verilen bankalara da yatırılabilmektedir. Oturum izni isteyen bütün yabancılar bu harç bedelini ödemekle yükümlüdür. Ayrıca ikamet izni bitmesine rağmen uzatma başvuru yapmayan ya da kaçak kalan İran vatandaşları tespit edilir ise yine 492 sayılı Harçlar kanununa dayanarak bir kat daha fazla harç ödemek zorundadırlar.
İran Vatandaşları 80 Dolar Vergi Ücreti ve ilave ikamet kimlik kartı defter bedeli öderler. Ödemeler Vergi Dairesine yatırılması makbuzunun başvuru esnasında Göç İdaresi memuruna sunulması gerekmektedir.
İran Vatandaşları 15 Günlük Giriş ve Çıkış Hakkı
Herhangi bir neden ile yurt dışına çıkması gereken İran vatandaşı göç idaresinin onayladığı ikamet izni müracaat belgesi ve harç makbuzu ile birlikte gideceği yerde en fazla 15 gün kalmak şartıyla yurt dışına çıkış yapabilir. Ancak 15 günden fazla kalan yabancı ülkeye girişte tekrardan vize hükümlerine tabii tutulur.
İran Vatandaşları İkamet İzninin Sonuçlanması
Oturuma izni 6458 sayılı yabancıları Koruma Kanununun 21 inci maddesine dayanarak en geç 90 gün içinde sonuçlandırılmaktadır. Ancak bu 90 günlük süre istenilen bilgi ve belgelerin eksiksiz olarak göç idaresine teslim edildiği tarihte başlar. Yani eksik evrak durumunda bu eksikliğin tamamlandığı tarih göz önünde bulundurulur. Göç idaresi oturma izni sonuçlanma tarihi uzarsa İran Vatandaşına bilgi verecektir.
Oturum İzninden Muaf Olan İran Vatandaşları
Bazı özel durumları bulunan İranlı yabancılar oturum izninden muaf olmaktadırlar. Bu özel durumlar aşağıda ki gibidir;
- Vize süresi veya vize muafiyeti süresince Türkiye’de olan İran Vatandaşları
- Çıkış izni almak kaydıyla Türk vatandaşlığını kaybeden yabancı
- Uluslararası koruma talebi olup resmi “kayıt belgesi” bulunanlar,
- Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı anlaşmalarla ikamet izninden muaf tutulanlar
- Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk resmi memurları ile bunların eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları çocuklarıyla sınırlı olmak üzere, ailelerinden Dışişleri Bakanlığınca bildirilenler
- Uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışan ve statüleri anlaşmalarla belirlenmiş olanlar
- Uluslararası Koruma Başvuru Kimlik Belgesi olan İran Vatandaşları
- Vatansız Kimlik Belgesi olan İranlı yabancı